Zestaw pytań i odpowiedzi, które powinien znać kandydat do Bierzmowania.
Co to są i jakie są sakramenty?
Sakramenty są widzialnymi i skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi, przez które są nam udzielane życie Boże i potrzebne łaski.
Mamy siedem sakramentów: chrzest, bierzmowanie, Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, kapłaństwo, małżeństwo.
Jak dzielą się sakramenty Kościoła?
Sakramenty dzielą się na:
– sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego(chrzest, bierzmowanie i Eucharystia;
– sakramenty uzdrowienia(pokuta i namaszczenie chorych);
– sakramenty służące komunii i posłaniu wiernych(sakrament święceń i małżeństwo). Obejmują one najważniejsze momenty życia chrześcijanina. Wszystkie sakramenty są skierowane na Eucharystię jak do swego celu.
Który sakrament musimy przyjąć, aby móc otrzymać inne sakramenty?
Aby otrzymać inne sakramenty musimy przyjąć sakrament chrztu.
Które sakramenty przyjmujemy tylko raz w życiu?
Sakramenty (chrztu świętego, bierzmowania , kapłaństwa)
Co to jest chrzest święty?
Chrzest święty jest to pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament. Jest nazywany chrztem ze względu na obrzęd zanurzenia w wodzie. Ochrzcić oznacza „zanurzać” w wodzie. Św. Paweł napisał w liście do Koryntian: „Jeżeli więc ktoś pozostaje w Chrystusie, jest nowym stworzeniem. To, co dawne, minęło, a oto [wszystko] stało się nowe” (2 Kor 5,17). Ochrzczony jest zatem zanurzony w śmierci Chrystusa, z której powstaje przez zmartwychwstanie z Nim jako „nowe stworzenie”. Chrzest określany jest także jako „obmycie odradzające i odnawiające w Duchu Świętym”. Ta prawda zapisana jest m.in. w Liście do Tytusa: „nie ze względu na sprawiedliwe uczynki, jakie spełniliśmy, lecz z miłosierdzia swego zbawił nas przez obmycie odradzające i odnawiające w Duchu Świętym” (Tt 3,5). W Liście do Efezjan czytamy: „Niegdyś bowiem byliście ciemnością, lecz teraz jesteście światłością w Panu: postępujcie jak dzieci światłości!” (Ef 5,8). Zatem chrzest jest „oświeceniem” człowieka, ponieważ ochrzczony staje się „synem światłości”. Dlatego chrzest zobowiązuje i pomaga być dobrym człowiekiem – dzieckiem Bożym. Chrzest jest więc najwspanialszym darem jaki otrzymujemy od Jezusa za pośrednictwem Kościoła.
W jaki sposób Jezus wypełnił i nakazał wypełniać zapowiedzi o chrzcie w Starym Przymierzu?
Zapowiedziami chrztu w Starym Przymierzu były:
a. woda – źródło życia i śmierci,
b. arka Noego – ratuje ludzi przed śmiercią w wodach Potopu,
c. przejście przez Morze Czerwone – wyzwala Izraela z niewoli egipskiej,
d. przejście przez Jordan – wprowadza Izraela do Zemi Obiecanej, będącej obrazem życia wiecznego.
Jezus Chrystus swoje nauczanie rozpoczął od chrztu w Jordanie z rąk Jana Chrzciciela. Z przebitego boku Jezusa przybitego do krzyża, wypłynęły krew i woda, które dały początek sakramentom chrztu i Eucharystii. Po swoim Zmartwychwstaniu Jezus daje Apostołom taki nakaz: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”(Mt 28,19 – 20).
Jakie są łaski chrztu świętego? Jakie znaczenie ma imię otrzymane na chrzcie?
Chrzest święty:
– jest bramą do innych sakramentów;
– uwalnia człowieka od grzechu pierworodnego (i innych grzechów jeśli chrzest przyjmuje osoba dorosła);
– ochrzczony otrzymuje łaskę uświęcającą i cnoty Boże;
– włącza do Ludu Kościoła świętego;
Na chrzcie świętym otrzymujemy imię, gdyż Bóg wzywa każdego po imieniu
Kto może przyjąć chrzest święty?
Chrzest święty może przyjąć każdy człowiek, który nie jest ochrzczony. Rodzice mają obowiązek troszczyć się, ażeby ich dzieci zostały ochrzczone w pierwszych tygodniach; możliwie najszybciej po urodzeniu. Powinni się udać do proboszcza, by prosić o sakrament chrztu dla dziecka i odpowiednio do niego się przygotować.
W jaki sposób udziela się Chrztu świętego?
Polewa się główkę dziecka wodą i wypowiada się słowa: (imię dziecka) ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.
Kto jest szafarzem chrztu świętego?
Chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon zgodnie z pozwoleniem proboszcza. W niebezpieczeństwie śmierci chrztu może udzielić każdy człowiek, jeśli uczyni to w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego i ma właściwą intencję. Nazywamy to „chrztem z wody”.
Jak należy postąpić z dzieckiem ochrzczonym z wody?
Jeżeli minie niebezpieczeństwo śmierci dziecka ochrzczonego z wody rodzice powinni udać się do proboszcza, aby dopełnić ceremonię chrztu i zapisać akt chrztu dziecka.
Co to jest akt chrztu i gdzie on się znajduje?
Akt chrztu jest to dokument, który znajduje się w księdze ochrzczonych w parafii chrztu. Znajduje się w nim: nazwisko i imię ochrzczonego, data i miejsce urodzenia, miejsce i data udzielonego chrztu, imiona rodziców i chrzestnych, szafarz chrztu. Akt chrztu pozostaje na zawsze w parafii chrztu oraz w archiwum Kurii. Nigdy nie jest przeniesiony do innej parafii.
Jaką rolę mają do spełnienia rodzice dziecka i chrzestni podczas chrztu?
Podczas chrztu rodzice dziecka proszą o chrzest swego dziecka i podejmują się wychowania dziecka w wierze katolickiej. Chrzestni wyrażają gotowość okazywania pomocy rodzicom dziecka w wypełnianiu ich obowiązku. W imieniu dziecka rodzice i chrzestni wyrzekają się zła, grzechu i przyjmują wiarę Kościoła.
Kto może zostać chrzestnym?
– Chrzestnych wybierają rodzice dziecka spośród ludzi wierzących i prowadzących życie religijne.
– Chrzestny powinien mieć ukończone 16 lat, być katolikiem, który przyjął sakrament bierzmowania i Eucharystii.
– Nie mogą pełnić roli chrzestnych ci, którzy są w karach kościelnych, którzy są niepraktykujący, osoby pozostające w cywilnych związkach małżeńskich bez ślubu kościelnego.
Chrzestnymi nie mogą być rodzice dziecka.
– Chrzestni powinni okazać przed chrztem zaświadczenie ze swojej parafii, że mogą pełnić taką funkcję.
Kiedy i gdzie ustanowił Jezus Eucharystię?
Ustanowił ją w Wielki Czwartek, „tej nocy, kiedy został wydany”, celebrując ze swoimi Apostołami Ostatnią Wieczerzę.
Czym jest Eucharystia w życiu Kościoła?
Eucharystia jest źródłem i szczytem całego życia chrześcijańskiego. Jest szczytem działania, przez które Bóg uświęca świat, a jednocześnie szczytem kultu, jaki ludzie oddają Bogu. W Eucharystii zawiera się dobro duchowe Kościoła: sam Chrystus, nasza Pascha. Urzeczywistnia ona komunię życia z Bogiem i jedność Ludu Bożego. Przez celebrację Eucharystii jednoczymy się już teraz z liturgią niebieską i antycypujemy życie wieczne.
Kto jest szafarzem Eucharystii?
Przewodniczyć Eucharystii może tylko kapłan (biskup lub prezbiter), ważnie wyświęcony, który działa w osobie Chrystusa i w imieniu Kościoła.
W jakich znakach obecny jest Jezus podczas Eucharystii?
Jezus Chrystus jest obecny w Eucharystii w sposób wyjątkowy i nieporównany. Jest w niej obecny prawdziwie i substancjalnie pod postaciami chleba i wina.
Jakimi słowami dokonuje się konsekracja chleba?
„Bierzcie i jedzcie. To jest Ciało moje, które za was i za wielu będzie wydane na odpuszczenie grzechów; to czyńcie na moją pamiątkę”
Jakimi słowami dokonuje się konsekracja wina?
„Bierzcie i pijcie To jest Krew moja, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów; to czyńcie na moją pamiątkę”
Co to jest grzech?
Grzech jest obrazą Boga, raną zadaną Kościołowi i krzywdą, którą człowiek sam sobie wyrządza. Polega na świadomym i dobrowolnym przekroczeniu prawa wiecznego.
Co to jest grzech ciężki – śmiertelny?
Grzech śmiertelny jest odwróceniem sie od Boga jako najwyższego celu, zniszczeniu miłości i łączności z Bogiem. Grzech ten niszczy w człowieku miłość, bez której jest niemożliwe życie wieczne. Przy braku skruchy powoduje on wykluczenie z Królestwa Bożego i wiecznie potępienie.
Co to jest grzech lekki – powszedni?
Grzech powszedni jest nieporządkiem moralnym w życiu człowieka. Grzech powszedni nie zrywa przymierza z Bogiem i nie pozbawia grzesznika łaski uświęcającej, jednakże pozostawiony bez skruchy usposabia stopniowo człowieka do popełnienia grzechu śmiertelnego.
Wymień grzechy główne?
1. pycha, 2. Chciwość, 3. Nieczystość, 4. Zazdrość, 5. nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, 6. gniew
7. lenistwo
Jaki grzech określamy mianem grzechu przeciwko Duchowi Świętemu?
Grzech określony przez Jezusa „bluźnierstwem przeciw Duchowi Świętemu, polega na ustawicznym i świadomym sprzeciwianiu się Bogu, który pragnie człowieka doprowadzić do nawrócenia mocą Ducha Świętego. Jezus powiedział: Kto by jednak zbluźnił przeciw Duchowi Świętemu, nigdy nie otrzyma odpuszczenia, lecz winien jest grzechu wiecznego». (Mk 3,29)
Grzechy przeciw Duchowi świętemu:
1. Świadome odrzucenie Boga, Jezusa Chrystusa i Ducha Świętego
2. Zatwardziałe sprzeciwianie się uznanej prawdzie chrześcijańskiej
3. Zuchwałe grzeszenie w nadziei Miłosierdzia Bożego
4. Rozpacz albo zwątpienie w możliwość osiągnięcia łaski Bożej
5. Zazdroszczenie innym łaski Bożej
6. Uporczywe trwanie w odmowie pokuty.
Grzechy wołające o pomstę do nieba:
1. Rozmyślne zabójstwo
2. Grzech sodomski
3. Uciskanie ubogich, wdów i sierot
4. Zatrzymywanie sprawiedliwej zapłaty za pracę.
Co to jest kara doczesna i kara wieczna?
Kara doczesna po śmierci to czyściec, kara wieczna to potępienie w piekle.
Co to są odpusty?
Odpust jest darowaniem kary doczesnej za grzechy, zgładzonej już co do winy podczas sakramentu pokuty i pojednania. Należy w tym celu wypełnić warunki prawnie określone.
Czym jest wiara?
Wiara jest postawą człowieka wobec Boga, który objawia mu samego siebie i swą zbawczą wolę. Wierząc, człowiek dobrowolnie i całkowicie powierza się Bogu, uznając Go za absolutną Prawdę i Dobro, ku któremu pragnie kierować swoje życie.
W jaki sposób chrześcijanin rozwija swoją wiarę?
Chrześcijanin rozwija swoją wiarę przez: a) coraz głębsze poznawanie słowa Bożego; b) wypełnianie swoich obowiązków właściwych członkom ludu Bożego; c) dawanie świadectwa o swojej wierze w życiu codziennym. Stąd obowiązek poznawania swej wiary nie kończy sie wraz z nauką religii, lecz trwa całe życie.
W jaki sposób chrześcijanin daje świadectwo o swojej wierze?
Świadectwem wiary chrześcijanina są nie tylko słowa, ale przede wszystkim jego codzienne życie zgodne z nauką Chrystusa a wiec: modlitwa, dobrze wykonywana praca, umiejętność współżycie z bliźnimi, cierpienie, radość, rozrywka.
Co to jest Objawienie Boże?
Objawienie Boże jest to ujawnienie się Boga ludziom w ciągu dziejów jako Pana i Zbawcy. Bóg nie jest bezpośrednio poznawalny przez człowieka, jest Bogiem „ukrytym”. Objawia się jednak ludziom w różny sposób, chcąc przez to ukazać i realizować swój plan zbawienia. Bóg dokonał Objawienia pewnymi etapami (prarodzice, Abraham, Mojżesz). Najpełniej objawił się jednak w osobie Jezusa Chrystusa.. yo Boże Objawienie, przekazywane z pokolenia na pokolenie przez Kościól, niesie zbawienie ludziom wszystkich czasów. Zawarte jest ono w Tradycji i Pismie Świętym.
Co to jest Tradycja?
Kościół pielęgnuje, żyje i nieustannie odwołuje się do Tradycji apostolskiej, której największym skarbem jest Pismo Święte Nowego Testamentu. Pierwszymi świadkami Tradycji Kościoła są Apostołowie i ich następcy – Biskupi.
Co to jest Pismo Święte?
Pismo Święte jest to zbiór ksiąg napisanych pod natchnieniem Ducha Świętego, które zawiera Słowo Boże skierowane do ludzi. Jego autorem jest Bóg. Przewodnią myślą Biblii jest Boży plan zbawienia ludzkości. Pismo Święte, będące zbiorem 73 ksiąg (tzw. kanon), zawiera 46 ksiąg Starego i 27 ksiąg Nowego Testamentu. Sercem całego Pisma Świętego jest Ewangelia. W kanonie znalazły się ewangelie spisane przez Mt, Mk, Łk, J. Stanowią one główne świadectwo o życiu i nauczaniu Jezusa Chrystusa. Żadna księga nie może być dodana do Pisma Świętego. Każdy chrześcijanin powinien czytać Ewangelie, bo „nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa.
Wymień 5 przypowieści Jezusa i wyjaśnij ich znaczenie.
Wymień 5 cudów Pana Jezusa.
Wymień 5 nauk Pana Jezusa co do powinności jego uczniów.
Kim jest Bóg?
Bóg to stwórca świata i człowieka. Pan nieba i ziemi, który otacza swoje stworzenia ciągłą opieką. Od niego zależy wszystko, dlatego też człowiek powinien całkowicie polegać na Bogu, miłować Go z całego serca i duszy oraz służyć Mu niepodzielnie. Bóg objawia sie człowiekowi w świecie, którego jest Stwórcą, w dziejach wybranego ludu izraelskiego, a w pełni w Jezusie Chrystusie. Boga określamy mianem ducha gdyż jest niewidzialny, nieśmiertelny, nie ma ciała, ma zaś rozum i wolną wolę. Bóg jest miłością jest duchem nieskończenie doskonałym, stworzycielem, gdyż z niczego uczynił świat
Kim jest Trójca Święta?
Trójca Święta to jeden Bóg w trzech Osobach (Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty), mający tę samą naturę i te same doskonałości. Stanowi ona centrum tajemnicy wiary i życia chrześcijańskiego. Samo pojęcie nie jest wyrażeniem biblijnym, pochodzi z końca II wieku, dodaje jednak w swej prostocie doskonale to, co księgi Nowego Testamentu głoszą o trzech Osobach, które są jednym, jedynym Bogiem.
Co to jest Opatrzność Boża?
Opatrzność Boża jest to opieka Boga nad wszystkim co stworzył, a szczególnie nad człowiekiem, by wszystko doprowadzić do pełnej doskonałości i ostatecznego celu. Właściwą postawą człowieka wierzącego w opatrzność Bożą jest zaufanie Bogu, zdanie sie na Niego w każdej sytuacji, w każdym cierpieniu i w samej godzinie śmierci.
Kim są aniołowie?
Aniołowie są stworzeniami duchowymi, które nieustannie wielbią Boga i służą Jego zbawczym zamysłom wobec innych stworzeń. Aniołów, zbuntowanych przeciwko Bogu, którzy działają na szkodę ludzi i ich zbawienia, określamy mianem szatana czyli diabła.
Kim jest człowiek?
Człowiek jest najdoskonalszym stworzeniem Boga na ziemi, mającym rozum i wolną wolę. Jest jednością ciała i duszy nieśmiertelnej. Człowiek został stworzony przez Boga, aby Go czcił, kochał i służył Mu, cieszył sie darem życia na ziemi, a przez to osiągnął szczęście wieczne.
Co to jest grzech pierworodny?
Grzech pierworodny to nieposłuszeństwo pierwszego człowieka wzglądem Boga, wskutek czego utracił pierwotną świętości i sprawiedliwość. Na skutek grzechu pierworodnego natura ludzka została osłabiona, poddana niewiedzy, cierpieniu i panowaniu śmierci; jest skłonna do grzechu. Grzech ten przeszedł na wszystkich ludzi. Spośród ludzi od zmazy grzechu pierworodnego została zachowana Najświętsza Maryja Panna, dlatego określamy Ją mianem Niepokalanej Poczętej. Grzech pierworodny zostaje zgładzony podczas Chrztu Świętego
Czym jest Kościół? Kto założył Kościół?
Kościół jest ludem, który Bóg zwołuje ze wszystkich krańców ziemi, aby utworzyć z nich wspólnotę tych wszystkich, którzy przez wiarę i Chrzest stają się dziećmi Bożymi, członkami Kościoła i świątynią Ducha Świętego. Kościół zakładał Jezus całym swoim życiem, gromadząc wiernych, wybierając 12 Apostołów i ustanawiając św. Piotra widzialną głową Kościoła..
Co jest celem Kościoła?
Posłaniem Kościoła jest głoszenie i krzewienie wśród wszystkich narodów Królestwa Bożego zapoczątkowanego przez Jezusa Chrystusa. Stanowi tu na ziemi zalążek oraz zaczątek tego Królestwa.
Jakie cechy posiada Kościół?
Jeden – ma jednego najwyższego pasterza, głosi jedną i tę samą naukę, udziela wszędzie tych samych sakramentów świętych,
Święty – głosi świętą naukę Jezusa Chrystusa, sprawuje Najświętszą Ofiarę Mszy świętej i udziela sakramentów św., wychował i wychowuje zastępy świętych,
Powszechny – jest przeznaczony dla wszystkich ludzi, rozszerza się po całej ziemi, trwa nieprzerwanie od Pana Jezusa do końca Świata,
Apostolski –uczy tego samego co apostołowie, udziela tych samych sakramentów co oni, biskupi w łączności z papieżem są prawowitymi następcami apostołów.
Kim są Apostołowie?
Apostołowie to uczniowie Jezusa Chrystusa powołani przez niego osobiście i „wysłani” do głoszenia Ewangelii. Są nimi: Szymon Piotr, Andrzej, Jakub, Jan, Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz, Jakub syn Alfeusza, Szymon zwany Gorliwym, Juda, Maciej i Paweł
Kim jest papież?
Papież jest następcą Świętego Piotra. Obecny papież nazywa się Franciszek.
Kim są biskupi?
Biskupi są następcami apostołów. Zjednoczeni z Ojcem Świętym wypełniają urząd nauczycielski , kapłański i pasterski w kościele.
Co to jest Eucharystia?
Jest Ofiarą Ciała i Krwi Pana Jezusa, którą On ustanowił, aby w niej na całe wieku, aż do swego przyjścia, utrwalić Ofiarę Krzyża i tak powierzyć Kościołowi pamiątkę swej męki i zmartwychwstania. Jest znakiem jedności, ucztą paschalną, podczas której przyjmujemy Chrystusa i otrzymujemy zadatek przyszłej chwały.
Kiedy Jezus ustanowił Eucharystię?
Ustanowił ją w wielki czwartek. Celebrując ze swoimi Apostołami Ostatnią wieczerzę słowami: „bierzcie i jedzcie z tego wszyscy: to jest bowiem Ciało moje, które za was będzie wydane… bierzcie i pijecie z niego wszyscy: to jest bowiem kielich Krwi mojej nowego i wiecznego Przymierza, która za was będzie wylana na odpuszczenie grzechów. To czyńcie na moją pamiątkę.”
Jak chrześcijanin powinien uczestniczyć we Mszy świętej?
Wtedy, kiedy jesteśmy obecni we Mszy św. modlimy się wspólnie z kapłanem i ofiarujemy się wraz z Panem Jezusem Bogu Ojcu. W pełni uczestniczymy, gdy w czasie Mszy św. przyjmujemy Komunię świętą.
Co to jest Komunia święta?
Komunia święta jest to spożywanie Ciała i Krwi Pana Jezusa pod postaciami chleba i wina.
Wymienić i omówić sakramenty wg schematu: znak widzialny, kiedy Jezus go ustanowił, łaski.
1. Chrzest – Polanie głowy chrzczonego wodą i wypowiedzenie słów: „Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”.
Jezus po zmartwychwstaniu dał polecenie uczniom: idźcie i nauczajcie wszystkie narody udzielając im Chrztu w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.
Łaski: Jest bramą do innych sakramentów; Uwalnia człowieka od grzechu pierworodnego (i innych grzechów jeśli chrzest przyjmuje osoba dorosła); Ochrzczony otrzymuje łaskę uświęcającą i cnoty Boże; Włącza do Ludu Kościoła świętego.
2. Bierzmowanie – Namaszczenie Krzyżmem i słowa: „Przyjmij znamię daru Ducha Świętego”.
Przez całe swoje życie Jezus ukazuje swoją jedność Duchem Świętym. W dzień Pięćdziesiątnicy Apostołowie zostają umocnieni Duchem Świętym.
Łaski: Umocnienie darami Ducha Świętego do mężnego wyznawania wiary i do postępowania według jej zasad.
3. Eucharystia – Słowa konsekracji nad chlebem i winem.
Ustanowiona w Wielki Czwartek podczas Ostatniej Wieczerzy w Wieczerniku.
Łaski: Pogłębia nasze zjednoczenie Chrystusem i Jego Kościołem; Podtrzymuje i odnawia życie łaski otrzymane na Chrzcie i Bierzmowaniu; Ożywia naszą miłość do bliźnich; Gładzi grzechy powszednie i zachowuje od przyszłych grzechów śmiertelnych.
4. Pokuta – Wyznanie wszystkich grzechów kapłanowi w celu otrzymania rozgrzeszenia.
Po Zmartwychwstaniu Pan ustanowił ten sakrament gdy wieczorem w dniu paschy ukazał się swoim uczniom i rzekł: „Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane”.
Łaski: Pojednanie z Bogiem, a więc odpuszczenie grzechów; Pojednanie z Kościołem; Odzyskanie stanu łaski; Darowanie kary wiecznej spowodowanej przez grzechy śmiertelne;
Darowanie częściowe kar doczesnych będących skutkiem grzechu; Pokój i pogoda sumienia; Pociecha duchowa; Wzrost sił duchowych do walki, jaką musi prowadzić chrześcijanin.
Co to jest bierzmowanie?
Bierzmowanie jest to Sakrament, w którym Duch święty umacnia chrześcijanina, aby wiarę swoją mężnie wyznawał, bronił jej i według niej żył. Bronić swojej wiary znaczy umieć odpowiedzieć na stawiane zarzuty, być krytycznym wobec tych, którzy chcą wiarę ośmieszyć i nie dawać złym życiem powodu do ataków na wiarę.
Jaki jest cel bierzmowania?
Bierzmowanie utwierdza chrzest i umacnia łaskę chrzcielną.
Ile razy można przyjąć bierzmowanie?
Można przyjąć tylko jeden raz, ochrzczony będący w stanie łaski.
Kto jest szafarzem bierzmowania?
Biskup lub kapłan przez niego wyznaczony.
Dlaczego potrzebny jest świadek bierzmowania?
Świadek bierzmowania ma troszczyć się, „ażeby bierzmowany postępował jako prawdziwy świadek Chrystusa i wiernie wypełniał obowiązki związane z tym sakramentem”.
Wymień Dary Ducha Świętego?
Mądrość, rozum, rada, męstwo, umiejętność, pobożność, bojaźń Boża.